Gas op het juiste moment op de juiste plek: hoe gaat dat?

Met honderden installaties en vijftienduizend kilometers aan pijpleidingen transporteert Gasunie bijna een kwart van het aardgas dat de Europese Unie gebruikt. Het Nederlandse en Duitse gasnet behoren tot de modernste en betrouwbaarste ter wereld. Gasstoringen komen vrijwel nooit voor. De ‘wegen’ liggen er, maar wie regelt eigenlijk het verkeer? Dat vertelt één van onze ‘verkeersregelaars’ oftewel gasdispatchers in de Centrale Commando Post (CCP) van Gasunie.

Hoe komt aardgas terecht bij de afnemers, zoals de industrie, de regionale netbeheerders en afnemers in het buitenland? ‘We hebben te maken met gas uit Nederlandse gasvelden en buitenlands gas dat geschikt wordt gemaakt voor onze gasapparatuur bij Nederlandse huishoudens en bedrijven. Daar kun je niet zomaar gas uit andere bronnen in gebruiken. Daarom moeten we een deel van het buitenlandse gas eerst mengen, zodat het de juiste samenstelling heeft. Vervolgens zijn er ook nog verschillende afnemers die het gas in verschillende kwaliteiten afnemen. Om ervoor te zorgen dat we overal aan kunnen voldoen, bewaken we het gastransport 7 dagen per week, 24 uur per dag. Dat bewaken en bijsturen gebeurt in de CCP.’

In de CCP werken tegelijkertijd verschillende gasdispatchers met elk een eigen rol. Alarmdispatchers beoordelen de meldingen die binnenkomen via het computersysteem en uit het veld. Wanneer onderhoud effect kan hebben op het gastransport, wordt dit bewaakt door de klusdispatchers. Contractdispatchers checken het administratieve voorwerk, voordat het gas getransporteerd wordt. Ten slotte bewaken de transportdispatchers het werkelijke gastransport. Het spreekt voor zich dat er nauw met elkaar wordt samengewerkt. ‘Dit kun je niet in je eentje doen; dit doe je met elkaar als ploeg. Per werkdag vervul je als dispatcher één van deze rollen. Zo blijft het werk veelzijdig, maar kun je je tijdens je werkdag ook focussen op je rol. Er is bovendien altijd een senior of een eerste dispatcher aanwezig, die als dat nodig is de leiding heeft.’

‘Het kan soms hectisch zijn, maar paniek kennen we hier niet. We benaderen alles rustig en weloverwogen. Maar je moet wel snel ergens een klap op kunnen geven. Daarom is het goed dat één persoon echt de leiding heeft. Hoe vaak we moeten bijsturen? Dat is heel verschillend. Als er veel werkzaamheden aan het netwerk zijn, heeft dat ook effect op het transport. Dan moet je vaak een sturing doen. Tijdens een nachtdienst hoeft dat veel minder. Zolang alles in balans is, bestaat het werk vooral uit het monitoren van het systeem. Maar het is niet zo dat het computersysteem automatisch zelf de druk ergens kan verhogen. Dat is echt een menselijke beslissing en handwerk. Geen dag is hetzelfde.’